قلم

امر به معروف و نهی از منکر

با عرض تسلیت به مناسبت رحلت عالم بزرگ و مجاهدی توانا در عرصه انقلاب و ایران، ایت الله مهدوی کنی

فاضل میبدی عضو مجمع محققین حوزه

واقعه اسفناک اسیدپاشی به سروصورت دختران و زنان در اصفهان، زندگی را برای هر انسان دردمندی تلخ می‌کند، این هشدار را باید مسوولان محترم جمهوری اسلامی، به‌ویژه برادران نیروی انتظامی و نیروهای امنیتی جدی بگیرند و به‌راحتی از کنار این وقایع نگذرند. به‌عنوان تذکر و خیرخواهی به کسانی که داعیه و دغدغه فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را دارند، روایتی از امام باقر(ع) در اینجا می‌آورم تا روشن شود که فلسفه این فریضه چیست و عرصه آن کجاست؟  امام(ع) می‌فرمایند امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر برای این است که: 1-تقام‌الفرایض؛ فرایض خداوند در جامعه محقق شود. فرازهای بعدی روایت، این فرایض را روشن می‌کند. 2- وتامن المذاهب؛ راه‌ها امنیت پیدا می‌کند؛ یعنی این فریضه برای این است که خوف و ترس از جامعه برگرفته شود و مردم با آرامش در جاده‌ها رفت‌وآمد داشته باشند و دختران و زنان بدون ترس و خوف در هرساعتی از شبانه‌روز رفت‌وآمد نمایند. 3- وتحل المکاسب؛ راه برای درآمدهای حلال هموار شود. کم‌فروشی، گرانفروشی، تورم و تقلب در جامعه نباشد. 4- وترد المظالم؛ از ظلم و ستم در جامعه جلو‌گیری شود. انسانی بی‌گناه گرفتار نباشد و حقی از کسی ضایع نشود. 5- وتعمر الارض؛ امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر برای این است که زمین‌ها آباد گردد (رودها نخشکد، زمین‌های کشاورزی به مزارع آباد بدل نگردد، آب‌های کشور درست مدیریت شود. جنگل‌ها مخروب نگردد. باغ‌های هر شهری که تنفس‌گاه مردم است به دست سودجویان، به آهک، آهن و سیمان و برج‌وبارو بدل نشود. آیا در این جاها امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر صورت می‌گیرد؟ آیا این منکرات رو به کاهش است یا افزایش. 6- وینتصف الاعداء؛ از دشمنان مردم منصفانه انتقام گرفته شود (بلندای نگاه امام را به این فریضه مهم بنگریم) 7- ویستقیم الامر؛ و امور جامعه اصلاح گردد. یعنی کارها در مسیر راست و درست قرار گیرد. اقتصاد و فرهنگ و سیاست و تربیت در مسیر تقویت منافع ملی و بهبود معیشت شهروندان باشد.  مرحوم شهید مطهری در ذیل این حدیث می‌گوید: اگر در منطق اسلام امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر آن اندازه توسعه نمی‌داشت به ما این حدیث را نمی‌گفتند… زیرا این فکر کوچک و محدود که فعلا در مغزها به نام امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر وجود دارد، هر اندازه هم که لباس عمل بپوشد، ممکن نیست این همه آثار نیک به بار آورد؛ چون فکر امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در نظر مردم محدود شده و مردم از جنبه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر توجهی به اصلاحات امور زندگی خود ندارند. (مطهری مجموعه آثار، ج20ص198).
بنگرید که دایره این فریضه مهم تا کجاست و عرصه آن کدامست؟ حال آنکه امروز برخی داعیان این فریضه، آن را محدود در مساله حجاب کرده‌اند. اگر در جامعه‌ای نماز اقامه شود و زن‌ها حجاب را رعایت نمایند و سایر فرایض عبادی دیگر تحقق پذیرد، اما راه‌ها امن نباشد، آبادانی زمین صورت نگیرد، اصلاح امور اجتماعی انجام نشود، داد مظلومان ستانده نشود و اقتصاد مردم مختل باشد و کسب حلال صورت نگیرد، پرواضح است که امربه‌معروف ونهی‌ازمنکر به‌معنای واقعی صورت نگرفته است.