پاسخ امام به تکلیف سپاه در مناقشات سیاسی
•
روزنامه جمهوری اسلامی در بخش هایی از سرمقاله امروز خود با عنوان «سپاه و سیاست» نوشت:
*بررسی موضوع ورود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر نیروهای مسلح به سیاست را با تکیه بر دو مبنای اصلی وصیت نامه حضرت امام خمینی و قانون اساسی جمهوری اسلامی، در دو بخش از این سلسله مقالات به انجام رساندیم و با تفکیک "وظایف ذاتی" از "وظایف غیرذاتی" به این نتیجه رسیدیم که حفاظت از استقلال، تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی، وظیفه ذاتی نیروهای مسلح است و این نیروها در زمان صلح می‌توانند به کارهای دیگری از قبیل امور امدادی، آموزشی، تولیدی و جهادسازندگی با رعایت کامل موازین عدل اسلامی بپردازند بشرط آنکه این اقدامات برای آنها شغل اقتصادی محسوب نشود بلکه در چارچوب برنامه‌هائی که برای کشور لازم به نظر می‌رسد و به نیروهای مسلح ابلاغ می‌گردد عمل نمایند. مقولاتی مانند سیاست‌دان بودن و ورود به بازی‌ها و دسته بندی‌های سیاسی را نیز از همدیگر جدا کردیم و نتیجه گرفتیم که اولی برای نیروهای مسلح ضروری و لازم است و بقیه ممنوع.
*از آنجا که سیره عملی حضرت امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه می‌تواند در روشن ساختن مصادیق ورود به دسته‌بندی‌های سیاسی مفید و مؤثر باشد، اکنون به سراغ بعضی از مواردی می‌رویم که بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی با روش عملی خود، آنچه را در این مقوله بیان کرده‌اند در عمل نیز مورد تأیید قرار دادند. این قبیل موارد زیاد است ولی آنچه در این مبحث می‌تواند مورد استناد قرار گیرد، فقط آن بخش از سیره عملی امام است که در آثار برجای مانده از ایشان ثبت شده و رسماً دردسترس باشد. در اینجا از میان ثبت شده‌ها، فقط به دو مورد اکتفا می‌کنیم تا اختصار را نیز رعایت کرده باشیم. مورد اول به سؤالی مربوط می‌شود که جانشین نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 1366 طی نامه‌ای از امام پرسید. متن نامه چنین است:
محضر مبارک رهبر معظم انقلاب اسلامی و فرمانده کل قوا، حضرت امام خمینی - روحی فداه
با اهدای سلام و تحیات، دومین سالگرد شهادت نماینده حضرت مستطاب عالی در سپاه پاسداران حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ فضل‌الله محلاتی - رضوان‌الله علیه - را تسلیت عرض می‌نمایم. با فرا رسیدن ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی و امر مؤکد حضرتعالی در مورد عدم ورود نیروهای مسلح در مناقشات سیاسی استدعا دارم به دلیل ابهاماتی که برای بعضی برادران پیش آمده است، درصورت امکان پاسخ دو سؤال ذیل را مرقوم فرمایید: 1 - مسئولیت رسیدگی به مسئله عدم ورود نیروهای سپاه و بسیج در مناقشات سیاسی براساس حکم حضرتعالی برعهده نماینده حضرتعالی و شورایعالی سپاه بوده است. آیا اینجانب به عنوان جانشین نمایندگی حضرتعالی در مورد رسیدگی به تخلفات در امر انتخابات که مصداق روشن عدم ورود در مناقشات سیاسی است مسئولیتی دارم یا خیر؟ 2 - آیا این حکم، خاص سپاه کشوری (سپاه قدیم) است یا شامل نیروهای سه گانه سپاه که به امر حضرتعالی تشکیل شده است نیز می‌باشد؟
امام خمینی در پاسخ به این نامه مرقوم فرمودند:
بسمه تعالی
در مورد مسئله اول جنابعالی مسئول می‌باشید. و در مورد دوم، حکم شامل همه سپاه - سپاه قدیم و نیروهای سه گانه سپاه می‌باشد.
19/11/66 - روح‌الله الموسوی الخمینی (صحیفه امام، جلد 21 صفحه 468)
*تعابیر "انتخابات" و "مناقشات سیاسی" که در متن سؤال وجود دارند، از مصادیق تصریح شده در این نامه هستند و پاسخ امام به روشنی نشان می‌دهد که اینها از اموری هستند که نیروهای مسلح حق ورود به آنها را ندارند.
*مورد دیگر، به کارکنان و پاسداران بیت حضرت امام مربوط می‌شود. امام خمینی در مراقبت‌های شخصی و اجتماعی، فرد بی‌نظیری در عصر حاضر بودند. ایشان، همه امور را زیر نظر داشتند و از کوچکترین تحرکات غافل نبودند و در تذکر دادن حتی به نزدیک‌ترین افراد به خود با کسی تعارف نداشتند. آنچه در جملات زیر می‌خوانید، فرمان امام به کارکنان و پاسداران بیت ایشان است مبنی بر ضرورت بیطرفی کامل در اختلافات میان اشخاص و گروه ها: "من اخطار می‌کنم به تمام کسانی که در دفتر هستند و یا در دفتر و منزل اینجانب می‌آیند که باید با کمال بیطرفی و بی‌نظری عمل کنند، و هیچ گفتار یا کرداری که از آن انتزاع طرفداری از اشخاص یا گروهها و مخالفت با اشخاص، یا گروهها گردد به جا نیاوردند؛ و تخلف از این امر، مخالف شرع و مصلحت انقلاب اسلامی است. و کسانی که بخواهند تخلف کنند نباید در دفتر یا منزل اینجانب بمانند. و نیز به پاسداران اطراف منزل اخطار می‌کنم که حق ندارند تعرض و خلاف آداب اسلامی با اشخاص از هر گروهی هستند، روحانیون معظم و شخصیتهای دولتی و انقلابی، رفتار کنند."
(صحیفه امام، جلد 12 صفحه 228)
*جالب اینکه امام خمینی حتی فلسفه آنچه در زمینه ضرورت بیطرفی نیروهای مسلح و ممنوعیت ورود آنها به احزاب و دسته بندی‌ها و مناقشات سیاسی میفرمودند را نیز بیان می‌کردند. ایشان در وصیت نامه و در موارد متعددی از بیانات و پیام هایشان دلایل این ممنوعیت را توضیح داده‌اند. از جمله این موارد، مطلبی است که در سال 1363 در جمع مسئولان کشور فرمودند: "همه دنیا که دنبال این هستند که ارتششان از امور سیاسی کنار باشد، آنها یک چیزی می‌فهمند که می‌گویند این را - ما که می‌خواهیم که سپاه و ارتش جندالله باشند و دسته بندی نداشته باشند و جهات سیاسی را کنار بگذارند، برای اینکه اگر جهات سیاسی و مناقشات سیاسی در سپاه رفت و در ارتش رفت، باید فاتحه این سپاه و ارتش را ما بخوانیم." (صحیفه امام، جلد 19 صفحه 11)
*در جمع بندی این مبحث می‌توان بر این نکات تأکید کرد:
- نگهبانی و پاسداری از استقلال، تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی، که دستاوردهای انقلاب هستند، وظیفه ذاتی سپاه و سایر نیروهای مسلح است.
- سیاست ورزی به معنای کسب اطلاعات سیاسی و بالا بردن دانش و درک سیاسی، برای سپاه و سایر نیروهای مسلح نه تنها مجاز بلکه لازم است.
- ورود به احزاب سیاسی، مطلقاً برای سپاه و سایر نیروهای مسلح ممنوع است.
- ورود به مناقشات سیاسی و همراهی با یک جناح و گروه سیاسی و در مقابل جناح و گروه دیگر قرار گرفتن نیز مطلقاً برای سپاه و سایر نیروهای مسلح ممنوع است.