قلم

 مقدمه،

با عرض تسلیت به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهراء (س)به همه دوستداران و رهروان راه حقیقت

در اهمیت و جایگاه حضرت زهرا(س) در منابع شیعه وسنی آیات و روایات متعددی مطرح شده است از جمله این امور سوره کوثر و آیه تطهیر است که به نقل از روات شیعی و همچنین ابن حنبل امام اهل سنت و فخر رازی مفسر کبییر اهل سنت روایات متعددی نقل شده است.

از سوی دیگر فاطمه بضعه رسول الله و پاره تن اوست که هرکس او را بیازارد پیامبر را آزرده است و هر کس پیامبر را بیازارد خداوند را آزرده است و همچنین درخوشحالی فاطمه نیز چنین آمده است.

اما فاطمه زهرا(س) که مظهر علم و کمال بودند در اعتراض خود چنان منطقی بر خورد کرد که نه آشوبی به پا شود و نه اینکه تاریخ به فراموشی بسپارد که فاطمه وعلی (علیهما السلام ) حقی داشته اند که غصب شده است. با این حال خواست این عزیزان و بزرگواران نیز جز وحدت نبوده و نیست. بر این مبنا و بر مبنای اخلاقی جهت باقی ماندن بر اتحاد اسلامی و نه انحراف از حق و پیرو دیگران شدن بلکه از باب مدارای با مسلمین جهت حفظ وجه اسلام و مسلمین لازم است نکات اخلاقی را و کلام و سیاسی را درهم آمیخت تا بتوان فهم درستی از دین و سیره بزرگان دین به منصه ظهور رساند.

بیان مسئله،

سعه صدر و مدارا از اموری است که علاوه بر مبانی عقلی، از سوی منابع دینی نیز مورد تأکید بسیار می باشد چنانکه قرآن کریم سعه صدر و گشادی سینه را از مبانی تدین دانسته و امیر المؤمنین سعه صدر را وسیله سیاست و مدیریت ذکر نموده اند. تحقیق حاضر بر مبنای اخلاق سیاسی و اجتماعی یک بحث محسوب شده و با تحلیل و تفسیر آیات و روایات در این زمینه سعی نموده است با دعوت مسلمین به توجه بیشتر به منابع اسلامی از جمله سنت رسول گرامی و ائمه(ع) و اصحاب آن حضرت در صدد شناخت خود و خدای خویش باشند و با خودسازی و برتر ندانستن خود نسبت به دیگران و همچنین با دوری گزیدن از خود پرستی و خود خواهی همچنین پرهیز از هوای نفس و فهم بهتر آیات و روایات در مباحث اختلافی و وحدت، و اینکه آنچه خداوند از تفرقه در قرآن صحبت به میان می آورد مبانی جبری است برای شناخت انسان ها و قوم ها و قبیله ها و آنچه راجع به وحدت سخن به میان می آورد موارد اکتسابی است که تأکید بر مشترکات و دوری از موارد اختلافی می باشد چنانکه قرآن وحدت را حتی بین ادیان ابراهیمی که در واقع یکی بوده و به مرور دچار اختلاف شده با گرایش به اینکه خدایی وجود دارد و قیامتی، مسملین را علاوه به وحدت میان خود به وحدت با سایر ادیان اشاره داشته و دعوت نموده و آنان را به کلمه ی توحیدی الله فرا می خواند(آل عمران،64).

بر این مبنا باید مسلمین «خود فردی» را گسترش داده و از خود مذهبی و خود ملی بگذرند و به یک «خود اسلامی» و «امت اسلامی» برسند تا آنچه منافع خود می پندارند منافع دیگر گروهها و حتی دیگر بلاد اسلامی بدانند و به مشترکات میان قوم، قبیله، مذهب و دین توجه داده شود، تا نسبت به خوب و بد بودن این حاکم یا آن حاکم و یا این گروه و آن گروه. چنانکه در صدر اسلام یک سرباز مسلمان می توانست به نمایندگی از حاکم اسلامی قرار تأمین برای یک فرد صادر کند چرا که جامعه اسلامی ید واحده بود و با شناختی که از همدیگر داشتند به قول و فعل دیگر افراد مطمئن بوده و عمل او را خیر برای یک فرد نمی دانستند بلکه برای یک امت می دانستند. لذا نوشتار حاضر از عوامل وحدت آفرینی که تک تک افراد امت اسلامی و مخصوصا حاکمان را به خود فرا می خواند و بر مبنای گسترش «خود شخصی» و ملی یا مذهبی به «خود دینی» و «امت اسلامی» اشاره داشته که میسر نمی گردد مگر با تأکید بر خودسازی و مبارزه با نفس و الهام گرفتن از منابع اسلامی و قرآنی که صلاح و فلاح را درتزکیه نفس خوانده است (شمس،9).

البته این نوع نگاه به وحدت را عاریه از نوع نگاه شهید مطهری در بحث اخلاقی است که در فلسفه اخلاق آنرا به بحث نهاده است نگارنده نیز با توجه به این موضوع معتقد است گسترش خود مذهبی و ملی با جهان بینی از موضع بالاتر می تواند ما را از حصار این خودپرستی که تنها به مافع یک گروه اندک به اسم مذهب یا اسلام می اندیشد رهانیده و منافع جهان اسلام را بر منافع محدود خود ترجیح خواهد داد و به نظر تنها راه رهایی از خودشیفتگی مذهبی بوده تا بتوانیم جهان اسلام را از این وضع فلاکت بار خود رهایی بخشیده و در عین حال دستورات قرآنی و روایی نیز جامه عمل پوشانده ایم حال این نوع اتحاد چه یک قوم باشد یا یک کشور یا کشورهای متعدد، وقتی با این روش پیش بروند و منافع و مضار دیگر جوامع را منافع و مضار جامعه خود دانسته باشند این جامعه علاوه بر آرامش و توجه درونی آرامش و توجه بیرونی نیز برای صاحبان آن به ارمغان خواهد آورد و دیگر مذهب من و امام من نمی تواند اولویت اول جامعه اسلامی باشد بلکه همچون امیر المؤمنین (ع) جامعه اسلامی اهمیت داشته چه در خطرات و چه در مزیت ها. و الاسلام یعلی و لا یعلی علیه می تواند تحققش در جهان امروز به وحدت مسلمین باشد.